Het ‘lek’ in de stratosfeer: Hoe een haperende poolwervel deze kerst ijzige kou als een glijbaan rechtstreeks naar Nederland stuwt.

24 december 2025

Deze kerst lijkt Nederland voor een onverwachte verrassing te staan, dankzij een opmerkelijk fenomeen in de stratosfeer. Meteorologen hebben geconstateerd dat een verzwakking van de poolwervel nu ons weerbeeld kan beïnvloeden. Wat houdt dit precies in? En hoe zal dit onze winterse dagen vormgeven?

De poolwervel en zijn functie

De poolwervel is een krachtige luchtstroom die boven de Noordpool draait en ijzige lucht op zijn plaats houdt. Onder normale omstandigheden voorkomt deze wervel dat koude lucht naar het zuiden ontsnapt. Maar recentelijk heeft een lek in de stratosfeer geleid tot een plotselinge stratosferische opwarming. Dit betekent dat de wervel zijn stabiliteit verliest, waardoor de kou als een glijbaan Nederland kan bereiken.

Wat betekent dit voor het weer?

Het effect van deze verstoring in de atmosfeer begint nu al zichtbaar te worden. Wanneer de poolwervel verstoord raakt, kunnen er koude luchtmassa’s vanuit het noorden vrijuit naar het Europese continent stromen. Hierdoor is de kans op koude uitbraken en zelfs sneeuw in Nederland aanzienlijk toegenomen. Vaak pas weken later zien we het effect van wat er zich in de stratosfeer heeft voorgedaan.

De invloed van hogedrukgebieden

Bij een zwakke poolwervel is er vaak sprake van langdurige hogedrukgebieden boven Scandinavië en Groenland. Dit zorgt voor een geblokkeerd stromingspatroon in ons weer, wat betekent dat koude lucht uit Rusland en Scandinavië veel makkelijker ons land kan bereiken. Dit kan leiden tot een ijzige kerst, met temperaturen die niet alleen rond het normaal liggen, maar mogelijk eronder.

Meer kans op strenge winter?

De voorspellingen wijzen er nu op dat perioden van sneeuw en vrieskou waarschijnlijker zijn dan in milde winters zonder wervelverstoringen. Natuurlijk blijft het onduidelijk hoelang deze kou aanhoudt. Een kleine verandering in de atmosfeer kan het onderscheid maken tussen Siberische kou of een milde, herfstachtige regenperiode.

Drink warm water met citroen: De 1-minuut detox voordat het diner begint.

LEZEN  Allesreiniger: Het giftige gevaar voor je huisdieren dat je moet vermijden.

Weerpatronen en hun effecten

Volgens seizoensanalyses kunnen we rekenen op een meer uitgesproken winter met koude perioden. De recente verstoring en de zwakke poolwervel, in combinatie met andere fenomenen zoals La Niña, verhogen de kans op vorstperioden en sneeuw in de komende weken. Dit kan een optie zijn die velen van ons moeten overwegen: hoe bereiden we ons voor op een strenge winter?

Vooruitzichten voor de komende weken

Afhankelijk van de stabiliteit van de hogedrukgebieden kunnen we verwachten dat de winterse kou ons misschien voor langere tijd omarmt. Zeker na zo’n vroege SSW (Sudden Stratospheric Warming) is er zelden geen winter in Europa geweest. Toch kunnen er korte zachte of natte periodes tussendoor optreden, en dat kan het plannen van onze activiteiten bemoeilijken.

Met de komende weken vol veranderingen in het weer, blijft het spannend hoe de kerst zal verlopen. Bereid je goed voor en geniet van de winterse sfeer, maar hou ook rekening met de ijzige verrassing die de stratosfeer voor ons in petto heeft!